ND?T- 12 lá th? c?a c?u chi?n binh, li?t s? quê Bình ??nh ???c các c?u binh c?a Australia, New Zealand l?u gi? ???c trong th?i gian chi?n tranh ? Vi?t Nam t? n?m 1966 - 1971 gi? m?i tìm l?i ch? nhân.

Ch??ng trình tr? l?i k? v?t này là d? án "Nh?ng linh h?n phiêu b?t" thu?c Trung tâm nghiên c?u Xung ??t v? trang và xã h?i c?a ??i h?c New South Wales (Australia), chi nhánh Canberra ph?i h?p v?i Trung tâm t? v?n pháp lu?t và tr? giúp pháp lý cho gia ?ình li?t s? (Marin) th?c hi?n t?i Bình ??nh.

Chi?u 5-8, t?i UBND t?nh Bình ??nh, trong bu?i l? trao tr? k? v?t chi?n tranh cho thân nhân li?t s?, Phó Bí th? T?nh ?y - Ch? t?ch UBND t?nh Bình ??nh Lê H?u L?c xúc ??ng nói: “Nh?n ???c nh?ng k? v?t hôm nay, chúng tôi r?t c?m ??ng, t? hào. Xúc ??ng vì ??ng ??i c?a chúng tôi h?u h?t không còn n?a, t? hào vì nh?ng b?c th?, nh?ng b?c ký h?a c?a ??ng ??i th? hi?n ý chí mãnh li?t, quy?t tâm cao ?? trong cu?c chi?n ??u giành ??c l?p t? do cho T? qu?c; th? hi?n hoài bão, lý t??ng và tình c?m ??i v?i quê h??ng, ??t n??c. ?ó là nh?ng k? v?t vô giá, có ?nh h??ng l?n và tác d?ng giáo d?c truy?n th?ng ??i v?i bao th? h? thanh niên Vi?t Nam…”

Ông V? N?ng Luy?n (t?c Lê Sang, 84 tu?i) ? ?à N?ng, nguyên Giám ??c S? Tài chính t?nh Qu?ng Nam - ?à N?ng, là ng??i nh?n l?i b?c v? chân dung m? mình t? c?u binh Derrill De Heer, b?n c?a G.W. Dennis - ng??i “c?u” b?c tranh t? ngôi nhà ?ang cháy. Thân sinh ra ông chính là Bà m? Vi?t Nam Anh hùng Phan Th? Di?n.

Ông Luy?n ngh?n ngào: “?ây là b?c h?a m? tôi, do em trai tôi - h?a s? Lê ?ình Sung v?. Gi? c? m? tôi và em tôi ?ã v? cõi v?nh h?ng. ?ây là m?t k? v?t vô giá c?a gia ?ình chúng tôi… Tôi ngh? ng??i có l??ng tâm trong sáng m?i c?t gi? b?c tranh c?a m?t ng??i không quen bi?t lâu nh? th?. Chi?n tranh k?t thúc làm s?ng l?i tình ng??i”.

Phía sau b?c tranh chân dung v? theo ki?u truy?n th?n, có ghi chép nhi?u thông tin, ch?ng h?n tên c?a nh?ng ng??i thân trong gia ?ình. Dennis không hi?u nh?ng ngh? là có giá tr? v?i gia ?ình này nên ?ã c?t gi? c?n th?n, cho ??n khi g?p ???c d? án “Nh?ng linh h?n phiêu b?t”.

Nhà báo ??ng Tr??ng S?n, phóng viên ?ài PTTH Bình ??nh tham gia bu?i l? v?i c? hai t? cách: ng??i ??a tin và ng??i nh?n k? v?t. T?i ?ây, Tr??ng S?n ?ã nh?n l?i hai lá th? c?a cha mình, nhà v?n - nhà báo Hà Giao, nguyên Phó Ch? t?ch Th??ng tr?c H?i nhà báo t?nh Bình ??nh.

Nhà báo ??ng Tr??ng S?n nh?n l?i hai lá th? c?a cha mình, nhà v?n - nhà báo Hà Giao.

Nhà báo Hà Giao vi?t hai lá th?, m?t cho b?n và m?t cho v? và cu?i n?m 1968, khi ông ?ang chi?n ??u ? chi?n tr??ng khu V. Trong th? g?i b?n là Kim Anh, có ?o?n: “…V?a qua, Giao ?i m?t tr?n g?p nhi?u ác li?t, t?t c? ba l?n b? B52, hai l?n b? ph?c kích và m?t l?n b? ??i bác, song bom ??n M? ch?a làm trày da. Ng??i ta ??n s?t ác tính ch? th?t thì n?m 66 có s?t n?m ít hôm, 67 và 68 thì ch?a bi?t s?t là gì, ch?a bao gi? b? c?m tr? tr??ng h?p thi?u g?o, thi?u mì nh?n ?ói mà thôi! S?c kh?e t?t l?m anh ?. V?n công tác c? nh?ng ti?n b? h?n…”. Nhìn vào m?t ??ng nghi?p Tr??ng S?n, chúng tôi hi?u anh r?t t? hào v? cha mình.

Phút g?p g? gi?a ông V? N?ng Luy?n và c?u chi?n binh Australia D.Herr.

C? ?ào ??c Luy?n, quê ? huy?n Tây S?n, Bình ??nh, ?ã 91 tu?i, c?ng l?m c?m ch?ng g?y ??n nh?n l?i lá th? vi?t cho v? cách ?ây tròn 45 n?m. C? r?ng r?ng: “K? v?t này th?t vô giá ??i v?i tôi và con cháu chúng tôi khi v? tôi không còn n?a. Nó g?i nh? nh?ng n?m tháng hào hùng trong l?a ??n c?a th? h? chúng tôi; là ngu?n ??ng viên cho tôi nh?ng ngày còn l?i c?a ??i mình”.

Trong bu?i g?p m?t nhi?u n??c m?t c?a nh?ng ng??i t?ng là c?u thù, c?u binh, ti?n s? Bob Hall b?c b?ch: “N?i ?au chi?n tranh là ?i?u mà nh?ng ng??i lính ai c?ng th?u hi?u. Chúng tôi làm công vi?c này ?? t? lòng bi?t ?n và ?áp l?i nh?ng ng??i Vi?t Nam giúp ?? chúng tôi tìm ki?m c?u binh Australia ?ã m?t tích tr??c ?ây. Thông qua vi?c trao tr? l?i nh?ng k? v?t này, chúng tôi mong xoa d?u m?t ph?n n?i ?au chi?n tranh mà chúng ta ?ã tr?i qua…”

Nhi?u c?u chi?n binh ?ã ??n nh?n l?i k? v?t.

G?i g?m nh?ng c?m xúc cu?i cùng, ông Lê H?u L?c nh?n m?nh: “Nh?ng k? v?t ch?a tìm ???c thân nhân, chúng tôi s? xin nh?n l?i và tr?ng bày t?i B?o tàng t?ng h?p t?nh ?? gi?i thi?u cho m?i ng??i v? ch?ng tích chi?n tranh và lòng d?ng c?m hy sinh c?a quân gi?i phóng Vi?t Nam. Nh?ng k? v?t này h?u h?t là c?a nhi?u li?t s?... V?i chúng tôi, ?ó là “nh?ng linh h?n b?t t?”. B?i ??ng ??i c?a chúng tôi v?n s?ng mãi v?i chúng tôi hôm qua, hôm nay và các th? h? mai sau”.